IES Praia Barraña (Boiro, ACoruña)

” Durante o primeiro 99,9999% da nosa historia como organismos, estivemos na mesma liña ancestral que os chimpancés. Non se sabe practicamente nada da prehistoria  dos chimpancés pero fosen o que fosen, éramolo nós. Logo, hai uns sete millóns de anos sucedeu algo importante. Un grupo de novos seres saíu dos bosques tropicais de África e empezou a moverse pola sabana. Tratábase dos australopitecinos e, durante os cinco millóns de anos seguintes serían a especie de homínidos dominante no mundo”.

Bill Bryson, Unha breve historia de case todo

O Australopithecus máis coñecido e Lucy. Imos ver como podería ser a vida dos Australopithecus en familia.

Charles Darwin, naceu en 1809 e en 1859 publicou o libro que cambiaría para sempre o estudo da vida na Terra. Gustariavos lelo en versión orixinal? Mesmo na súa primeira edición?. Si? pois adiante coa Orixe das Especies. O vídeo que tedes a continuación resume os fundamentos da Teoría da Evolución por Selección Natural de Darwin. Cales son? Darwin é consciente dalgúns puntos débiles da súa teoría evolutiva. Poderiades sinalar polo menos un?

Pois si, foi o naturalista francés Jean-Baptiste de Lamarck. Dixo, máis ou menos, algo así:

 ”Todo o que é xeralmente común aos vexetais e aos animais, así como tódalas facultades propias de cada un destes seres, sen excepción ,debe constituír o único e amplo obxecto dunha ciencia particular que aínda non está fundada e a que eu lle daría o nome de bioloxía”.

Lamarck foi ademais o primeiro en defender, con base científica, unha teoría da evolución.  En 1809, ano do nacemento  de Darwin, publicou o libro Filosofía Zoolóxica, no que deu a coñecer as súas ideas. Este naturalista cría que o medio xeraba necesidades, estas necesidades conducían ao desenvolvemento dos órganos utilizados e á  atrofia dos  non utilizados. Cría tamén que a modificación dos órganos conseguida durante a vida dun individuo transmitíase aos seus descendentes.  Coñecedes de sobra a evolución do pescozo das xirafas segundo Lamarck. Poderíades precisar a necesidade que xera o medio neste caso? Como se consegue a modificación do órgano? Que ocorre finalmente con esa modificación?

Dende que o home se desenvolveu como especie pensadora ten a firme crenza de que o Homo Sapiens é a especie máis evolucionada. Pertencemos á única especie que cobrou conciencia de si mesma e que se formula preguntas existenciais, e iso califícanos como a especie co cerebro máis evolucionado. O curioso é que non sempre foi así. Hoxe somos a única especie denominada Homo que segue viva e non se extinguiu. A última especie deste xénero que se extinguiu parece ser o Homo Florensis, ou “Hobbit” como o denominan algúns a raíz do parecido deste coa especie inventada polo escritor británico J.R.R. Tolkien. Non obstante, a pesar de ser a especie Homo cumio da evolución, recentes descubrimentos demostran que houbo un momento no que convivimos cunha especie mesmo máis avanzada ca nós en certos aspectos, o home de neandertal. Esta especie posuía unhas magníficas calidades para a caza, organizábanse e ademais tiñan un cerebro maior que o noso. Existe unha grande división de opinións respecto á superioridade dunha especie fronte á outra. Algúns científicos defenden que o Homo Neanderthalensis era máis evolucionado que o Homo Sapiens, outros científicos defenden a tese oposta. A crenza máis estendida é que ambas as dúas especies proveñen dun antecesor común, o Homo Antecessor. A partir de aí ámbalas dúas especies evolucionaron por diferentes camiños. Os neandertales eran homes moi corpulentos e musculosos, tiñan un perímetro cranial bastante superior ao do Homo Sapiens, co cal o seu cerebro estaba dotado dunha maior masa encefálica. Os neandertales estaban adaptados ao frío extremo, posuían unhas extremidades algo máis curtas, como se pode observar hoxe nos habitantes do ártico. A principal diferenza dos neandertales a simple vista era unha curvatura bastante pronunciada sobre os ollos. Existe a crenza de que puido haber un encontro entre ambas as dúas especies, e mesmo procreación entre diferentes membros destas. Non obstante, a pesar de ser unha especie tan evolucionada como o Homo Sapiens, extinguiuse. Descoñécese o motivo de dita extinción, pero crese que a nosa especie puido transmitir unha enfermidade que levou á extinción ao Homo Neanderthalensis, unha enfermidade ante a cal o seu organismo non estaba preparado. Isto, claro, é soa unha suposición. O que demostran os recentes descubrimentos é que non somos o cumio da evolución, e que debemos de deixar de mirarnos o embigo, ser humildes e seguir investigando.

….temos que ilo deixando e pasar ao tema seguinte. Aínda que continuaremos pendentes de tódalas noticias que nos cheguen do espacio. Mais, antes de rematar,  imos botar unha ollada a algúns acontecementos do futuro, sobre os que temos falado en clase. Nomeadamente o choque entre a Vía Láctea e a galaxia de Andrómeda, a desaparición da Terra arrasada polo sol, e a desaparición dos humanos antes de tempo polos nosos propios “méritos”. Xa sabedes, sen deprimirnos que ao mellor os nosos descendentes son suficientemente agudos para superar estas pequenas dificultades e buscar refuxio ao calor de novas estrelas.

O choque entre a Vía Láctea e Andrómeda:

A desaparición da Terra arrasada polo Sol:

A desaparición prematura da nosa especie:

Lembrades o artigo de Alicia Rivera, que lestes, resumistes e comentastes? Nel nos falaba da observación espacial utilizando telescopios que captan radiacións electromagnéticas invisibles aos nosos ollos, como a radiación infravermella, a radiación  ultravioleta ou os raios X. Esta clase de telescopios deben situarse no espacio porque a nosa atmosfera é practicamente opaca a estas radiacións.

Por outra banda, tamén nos sorprendeu saber que a inmensa maioría do Universo estaba formado por materia escura. que non podiamos ver con ningún tipo de telescopio.  Imos ver un vídeo relacionado con este tema:

^{Estes días falamos de dúas unidades de distancia no Universo: as unidades astronómicas e os ben}

^{coñecidos anos-luz . Unha unidade astronómica equivale a 150 millóns de km, un ano luz equivale}

^{aproximadamente  a 10 billóns de km. Difícil de imaxinar, verdade? A ver se esta presentación nos}

^{achega un pouco máis ás distancias do Universo. A continuación hai unha presentación que explica}

^{as investigacións que se van levar a cabo no LHC.}

Para entender esta última parte tedes que prestar moita atención porque está en inglés.

Neste artigo publicado en El País do 08/10/2008 infórmase da de que xa é posible os usuarios poidan controlar os niveis de contaminación atmosférica utilizando o Google Maps. Esta nova ferramenta foi presentada durante o Congreso de biodiversidade celebrado on Barcelona e é utilizable nas cidades españolas con máis de 50.000 habitantes. O sistema pronostica a calidade do aire para as 72 horas seguintes, incluíndo as emisións do tráfico, da industria e as bioxénicas mediante un código de catro cores. Ademáis, os mapas serán cedidos  ás ONG e institucións sen á nimo de lucro.Tamén Intermón Oxfam colgou os  seu traballo mapas onde avalía a situación da hixiene e o saneamento do auga en 18 países.Expresade a vosa opinión acerca das posibles contribucións destas medidas á reducción da contaminación.Actividade proposta: Utilizando o Google Earth compara os dados de contaminación e hixiene e saneamento nun núcleo de 50.000 habitantes e outro e unha grande urbe e que conclusións sacas.

Como xa dixen, non vos criades a síntese prebiótica. Mesmo alguén exclamou: iso si que nunca se poderá demostrar! Pero ai estaba o experimento de Miller. A que non o esperabades?Ímolo repasar contado por Carl Sagan.

Para rematar, a historia dunha bacteria que nos ensina que a vida é teimuda e se empeña en saír adiante nas condicións máis difíciles. Presentámosvos á chamada bacteria do centro da terra Desulforudis audaxviator. Por certo, os futuros especialistas en grego e latín, a ver se nos traducides este curioso nome, e os demais intentade  atopar algunha pista no artigo!